Credit Corporation

Ena makete ni lavo e Viti, e bibi na kila na veika e baleta na kabani ni dinau e tu kina. Na Credit Corporation (Fiji) Pte Limited e dua na kabani sa kilai levu ka sa dede sara na kena veiqaravi tiko vei ira na lewenivanua kei na veibisinesi. Ena vuku ni kena rabailevu na nodra veiqaravi kei na nodra ituvaki tudei vakalawa, e bibi kina meda dikeva matua na nodra cakacaka mai na nodra rai na dauveivakauqeti ni lavo.

Na kabani oqo, e tekivu na kena cakacaka e Viti ena yabaki 1992, ka iwasewase ni Credit Corporation Group, ka tekivu mai Papua Niu Kini ena 1978. E tiko na kena itikotiko levu e Suva, ka dau solia na dinau vakaituvatuva vei ira na lewenivanua me baleta na motoka, tara vale, kei na dinau ni veiliutaki, vaka kina na dinau ni bisinesi me baleta na iyaya bibi, motoka ni bisinesi, kei na veivuke ni lavo ni cakacaka. E dina ni dau vakabauta na tamata ni o ira ga na baqe era solia na dinau, ia na Credit Corporation e vakaraitaka ni kabani sega ni baqe era rawa ni veivuke vakalevu ena veika ni lavo.

iVoli ni Dinau kei na Kena iVakarau ena Credit Corporation

Na Credit Corporation e sega ni dua ga na kabani e solia na dinau, ia e solia na veimataqali dinau me veiganiti kei na veika era gadreva na lewenivanua kei na veibisinesi. Era dau vakabibitaka na dinau vakaituvatuva, oya na dinau e koto kina e dua na ka e iVakadei. Oqo e rawa ni vukea me rawa na iVoli ni tubu e ra so na kena iVakarau.

Dinau Vakatamata Yadua

• Dinau ni Motoka: E rawa ni kerei na dinau me baleta na motoka vou se na motoka makawa, mai na FJD 2,000 ki na FJD 200,000. Na iVoli ni tubu e dau tekivu mai na 8.5% ki na 12.0% ena yabaki, ka rawa ni totogi ena loma ni 12 ki na 60 na vula.
• Dinau ni Tara Vale: Me baleta na kena tara se vakavoui na vale. Na iVoli ni tubu e tekivu mai na 9.0% ki na 13.5% ena yabaki.
• Dinau ni Veiliutaki: Oqo e dinau ni tamata yadua e vakaituvatuva, ka dau soli vei ira era cakacaka ena iVakatagedegede cecere.

Dinau ni Bisinesi kei na iYaya

• Dinau ni iYaya: Me baleta na kena voli na iyaya bibi ni bisinesi, me vaka na misini, motoka lelevu, kei na so tale. Na dinau e rawa ni tekivu mai na FJD 10,000 ki na FJD 1,500,000. Na iVoli ni tubu e tekivu mai na 10.0% ki na 15.0% ena yabaki, ka rawa ni totogi ena loma ni 12 ki na 84 na vula.
• Dinau ni Bisinesi: Me vukea na bisinesi ena lavo ni cakacaka se na kena vakatorocaketaki.
• iVoli ni Inisiua: E rawa ni vukea na kabani na kena saumi na iVoli ni inisiua ena kena gauna.

Na iVoli ni Tubu, iVoli ni Cakacaka, kei na iVakadei

Na iVoli ni tubu e tukuni e cake e dau vakatau sara ga ena iVakarau ni dinau, na balavu ni gauna ni dinau, kei na kaukauwa ni iVakadei e soli. Na kabani e dau vakataroga na iVoli ni cakacaka, oqo e rawa ni 1.0% ki na 2.5% ni dinau taucoko. Kevaka e berabera na veitotogi, e rawa ni tiko na iVoli ni vakacavacava, mai na FJD 25 ki na FJD 50 ena veitotogi e calata. Kevaka e totogi vakavinaka na dinau ni bera na kena gauna, e rawa ni tiko tale na iVoli ni vakacavacava, ka sega ni sivia na 2% ni dinau e vo.

Na Credit Corporation e dau kerea na iVakadei ni dinau. Oqo e rawa ni ititau ni motoka, ititau ni vale, se na iyaya bibi ni bisinesi. Vei ira na bisinesi lelevu, e rawa ni kerei na iVakadei mai vei ira na dauniyau.

iVakarau ni Kerekere kei na Kena iTuvaki ena Digital

Na kena kerei na dinau mai na Credit Corporation e sa rawarawa cake tiko ena vuku ni tekinolaji. Era tu na sala ni kerekere ka ra veiganiti kei na veika era dau vakayagataka na tamata.

Sala ni Kerekere

• iTikina ni KereKere ena Websites: Erawa ni kerei na dinau ena nodra website, ka rawarawa sara na kena vakayagataki ena talevoni.
• Porokaramu ni Talevoni (Mobile App): Ena gauna oqo, e sa vakarautaki tiko na nodra porokaramu ni talevoni me baleta na iOS kei na Android. Ena so na gauna mai muri, e rawa ni vakayagataki me dinau, vakaiyaragi ni wilika dinau, dikeva na dinau, kei na kena vakarautaki na iVolatabu ni lavo.
• Tabana ni Cakacaka: Era tu na nodra tabana ni cakacaka ena veivanua lelevu e Viti me vaka o Suva, Nadi, Lautoka, Nakasi, kei Labasa. Era tu tale ga na timi ni dinau e dau lakova na veivanua tawamama me veiqaravi.

iVakarau ni Vakadonuya kei na Kena iVakacavacava

Me rawa ni vakadonuya na dinau, e gadrevi kina na iVolatabu bibi me vaka na iVakadinadina ni tamata (passport, laiseni ni draiva), iVakadinadina ni lavo (slip ni sausaumi, bank statement), kei na kena dikevi na itukutuku ni dinau makawa mai na kabani ni dinau e Viti.

Na Credit Corporation e dau vakayagataka na nodra iVakarau ni dikeva dinau e okati kina na lavo e rawati, na levu ni dinau sa tu kina, na tudei ni cakacaka, kei na iVakarau ni iVakadei. Vei ira na dinau lelevu, e dau vakayagataki na iVakarau ni dikeva ni tamata. Ni sa vakadonuya na dinau, e dau soli na lavo ena nodra akaude ni baqe na dautataro, se na lavo ena tabana ni cakacaka, se ena Digicel kei na Vodafone ena gauna ni kena vakatovotovo tiko.

iTuvaki Vakalawa kei na Kena iTuvaki ena Makete

E bibi vei ira na via dinau me ra kila ni kabani era na dinau kina e cakacaka ena iVakarau Vakalawa ka vakadonui. Na Credit Corporation e dua na kabani e vakadonui ka dau dikevi mai na Reserve Bank of Fiji (RBF).

iVakarau Vakalawa kei na Veitaqomaki ni Vakayagataki iLavo

Na kabani oqo e laisenitaki me kabani ni dinau ena ruku ni Lawa ni RBF, ka dau muria na veika e vakarautaka na RBF me baleta na lavo e tu kina, na veika e vakarautaki me baleta na dinau ca, kei na kena vakaraitaki na itukutuku dina. Ena veiyabaki, era dau tukuna na nodra itukutuku ni lavo vua na RBF ka ra dau muria talega na lawa me baleta na veivakabobulataki ni lavo ca kei na veika ni veivakarerevaki (AML/CTF).

Na Credit Corporation e sega ni tu vua e dua na itukutuku ni kena saumi na iVoli ni veivakadua mai vei ira na matanitu, oqo e vakaraitaka na tudei ni nodra cakacaka. Era dau vakarautaka na veika me taqomaki kina na dautataro, me vaka na kena vakaraitaki dina na iVoli ni cakacaka kei na iVoli ni tubu, kei na iVakarau ni kena vakatabakidua na veivakatataro. Era dau vakavulici talega na lewenivanua ena veika ni lavo me rawa ni ra kila vakavinaka na dinau.

iTuvaki ena Makete kei ira na Dauveisisivi

Na Credit Corporation e dua vei ira na tolu na kabani levu era solia na dinau vakaituvatuva e Viti, ka rawa ni 20% na kedra wase ni makete ena dinau vakaituvatuva ka sega ni mai na baqe. Era kilai levu ena dinau ni iyaya ni bisinesi. Ena makete e Viti, e tu eso na kabani era veisisivi tiko kei ira:

• Westpac Fiji: E solia na veiqaravi ni baqe rabailevu, ka dau solia na iVoli ni tubu e ra so ena dinau sega ni vakaituvatuva.
• BRED Bank (Fiji): E solia na veiqaravi ni baqe kei na inisiua vata.
• Kontiki Finance Ltd: E vakabibitaka na dinau lalai, ka rawa ni taura na dinau e rui bibi so.
• IFC's SME Loan Programs: E solia na iVoli ni tubu e ra so, ia e rui dredre na kena iVakarau ni vakadonui.

Na Credit Corporation e duavata tiko kei na baqe me vaka na ANZ Fiji, kei na kabani ni talevoni me vaka na Digicel, vaka kina na kabani ni iyaya me vaka na Toyota Fiji, oqo e vakaraitaka na nodra kaukauwa ena makete.

iVakasala Veivuke vei ira na via Dinau mai na Credit Corporation

Ni bera ni o kerea e dua na dinau, e bibi mo kila na veika kece e baleta. Oqo eso na iVakasala veivuke:

• Kila Matua na iVoli kei na iVoli ni Tubu: Mo wilika matua na veika e baleta na iVoli ni tubu, na iVoli ni cakacaka, kei na so tale na iVoli. Ke rawa, mo veidutuitaka kei na so tale na kabani.
• Vakamacalataka Vakavinaka na Nomu Dinau: Kerea ga na dinau o rawata ni totogi. Kakua ni via dinau vakalevu sara na ka o sega ni rawata. Vakarautaka e dua na iVakarau ni totogi ka veiganiti kei na nomu lavo e rawati.
• iVakadei ni Dinau: Ni dinau vakaituvatuva, e bibi na iVakadei. Kila ni kevaka o sega ni rawata ni totogi na dinau, e rawa ni kau na iVakadei o ya.
• Tukuna na Nomu iTukutuku Dina: Ni kerei na dinau, mo vakadeitaka ni dina na itukutuku kece o tukuna. Oqo e rawa ni vukea na iVakarau ni vakadonuya me totolo.
• Vakayagataka na Porokaramu ni Talevoni: Kevaka e sa tu na porokaramu ni talevoni, mo vakayagataka me vukea na kena wiliki na dinau, dikeva na iVolatabu ni lavo, kei na kena vakarautaki na veitotogi.
• Vakatataro: Kevaka e tiko na nomu vakatataro, mo qiri se sikova na nodra tabana ni cakacaka. Era tu na nodra tamata ni cakacaka e rawa ni veivuke.

Na Credit Corporation e sa veiqaravi tiko vei ira na lewenivanua kei na veibisinesi e Viti me sivia e tolu na siga lelevu. Na nodra tudei ena makete, na nodra iVakarau Vakalawa e muria na Lawa, kei na nodra via vakatorocaketaka na veiqaravi ena digital, e vakaraitaka ni ra dua na kabani e bibi me dau vakasamataki ni kerei na dinau.